کد مطلب:50550 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:156
«ما اكثر العبر و اقل الاعتبار.»[1] . عبرتها چه بسیار است و عبرت گرفتن چه اندك به شمار. تا انسان از دلبستگی به دنیا بیرون نشود و دریچه ی دل خود را به روی حقیقت هستی نگشاید و خواهان عبرت پذیری نشود، عبرتها می آید و می رود و انسان فقط به تماشاگری می نشیند. خداوند امكانات عبرت پذیری را به آدمی داده است ولی انسان خود باید بخواهد تا عبرت گیری حاصل آید. «ثم منحه قلبا حافظا و لسانا لافظا و بصرا لاحظا، لیفهم معتبرا و یقصر مزدجرا. »[2] . [صفحه 383] سپس انسان را قلبی داد فراگیر و ز بانی در خورد تعبیر و دیده ای نگرنده و بصیر تا دریابد و عبرت آموزد و راه نافرمانی پیش نگیرد. اگر انسان دیده بگشاید و در ظواهر امور توقف ننماید و در آنچه مایه ی عبرت است دقت كند، می تواند اهل عبرت شود. امیرمومنان (ع) درباره ی اهل عبرت فرموده است: «انی احذركم و نفسی، هذه المنزله. فلینتفع امرو بنفسه، فانما البصیر من سمع فتفكر و نظر فابصر و انتفع بالعبر، ثم سلك جددا واضحا یتجنب فیه الصرعه فی المهاوی و الضلال فی المغاوی.»[3] . من از این غفلت نگرانم و شما و خود را از آن می ترسانم. هر كسی باید از كار خود سود ببرد، كه بینا كسی است كه شنید و اندیشید و دید و به دل بینا گردید و از آنچه مایه ی عبرت است سود گزید، سپس راهی روشن را سپرد و از افتادن در پرتگاهها و گم شدن در كوره راهها دوری كرد. و نیز فرموده است: «رحم الله امرءا تفكر فاعتبر و اعتبر فابصر.»[4] . خدا رحمت كند انسانی را كه بیندیشد و عبرت گیرد و عبرت گیرد و پذیرد. البته انسانی می تواند اهل عبرت شود كه خود را نفریبد و در مقام سخن و توصیف عبرتها توقف نكند، بلكه عبور كردن را بواقع صورت بخشد. امام علی (ع) در نكوهش مدعیان بی ریشه و آرزومندان بی توشه و سخنوران بد پیشه كه عبرت آموزی را نیز بازیچه می گیرند و هرگز اهل عبرت نمی شوند فرموده است: «یصف العبره و لا یعتبر... فهو بالقول مدل و من العمل مقل.»[5] . آنچه را مایه ی عبرت است وصف كند و خود عبرت نگیرد... در گفتن، بسیار گفتار و در عمل اندك كردار است. اگر انسان اهل عبرت شود، به همه چیز با دیده ی عبرت می نگرد و این از جمله بهترین زمینه ها در تربیت مطلوب آدمی است. [صفحه 384] «و انما ینظر المومن الی الدنیا بعین الاعتبار.»[6] . همانا انسان با ایمان به جهان به دیده ی عبرت می نگرد.
عبرت بسیار است و راههای كسب آن فراوان، اما كجایند آنان كه دیده ی عبرت بین بگشایند و بدرستی بهره گیرند؟
صفحه 383، 384.